I OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD TWÓRCZOŚCI W PORCELANIE – WAŁBRZYCH 2025’ do Galerii Centrum Ceramiki Unikatowej na terenie Starej Kopalni. Wernisaż odbędzie się 27 września 2025 roku o godzinie 16:00. Wystawa będzie dostępna do 7 grudnia 2025 roku.

Krucha, biała, delikatna, świetlista, dźwięczna.
A może mocna, zwarta, plastyczna.
Porcelana.

Tworzywo, które jak żadne inne niezmiennie kojarzy nam się z prestiżem, jest wyjątkowe i cenne, wciąż z upodobaniem określane mianem „białego złota”. Jaka jest dziś porcelana? Co odnajdują w niej artyści, jak się z nią obchodzą? Co ich w tej materii fascynuje, co nią i przez nią chcą nam opowiedzieć, dać odczuć, zapisać i utrwalić?
Oto możemy się przekonać – I Ogólnopolski Przegląd Twórczości w Porcelanie „Porcelana TERAZ” kuratorowany przez Joannę Teper i Łukasza Karkoszkę zgromadził 74 uczestników. Na naszej wystawie spotkają się reprezentanci różnych pokoleń – artyści z bagażem doświadczeń i sukcesów oraz śmiali debiutanci. Swoje aplikacje zgłaszać mogli w kategoriach – sztuki unikatowej i sztuki projektowej oraz tej trzeciej, specjalnej, otwartej dla młodych twórców (do 26 roku życia).
Porcelana, większości z nas, kojarzy się z delikatnymi naczyniami, zdobionymi barwnymi malaturami filiżankami lub misternie formowanymi kameralnymi figurkami. Przedmiotami, które w każdym domu traktowane były ze szczególną atencją, niosąc często zapis intymnych wspomnień i rodzinnych historii. Z chwilą pojawienia się w Europie (1709), w murach posępnego zamku saskiego elektora i króla Polski Augusta II Mocnego w Miśni, porcelana wzbudzała zachwyt i pożądanie. Początkowo dostępna jedynie zamożnym arystokratycznym rodom. W XIX wieku stopniowo się „demokratyzuje” dzięki rewolucji wielkoprzemysłowej.
Nie sposób zapomnieć o kontekście miejsca, które stanowi dziś gościnną arenę dla uczestników Przeglądu „Porcelana TERAZ”. To właśnie w Wałbrzychu realizowali swoje marzenia i ambicje założyciele dwu wielkich fabryk Carl Tielsch i Carl Krister. Choć ich wytwórnie specjalizowały się
w produkcji naczyń codziennego użytku i bogato zdobionych serwisów, to jednak od początku porcelana naczyniowa traktowana była także jako dzieło artystyczne, zaprojektowane podług panujących estetycznych mód i jednocześnie poddane rygorowi funkcji.
Porcelana jako medium artystyczne oderwane od „naczyniowości”, tworzywo plastyczne
o pozautylitarnym potencjale dostrzeżona została już w II połowie XX wieku. I tu także Wałbrzych wpisuje się w te historię – u progu lat 70., młodzi ceramicy z grupy „Nie tylko My” organizują pierwsze plenery gromadzące twórców z całego świata. Przez blisko 35 lat wałbrzyskie fabryki otwierają dla nich swoje podwoje… Ten rozdział historii jest już jednak zamknięty.
Ale – panta rei – nowa inicjatywa I Ogólnopolski Przegląd Twórczości w Porcelanie „Porcelana TERAZ” – ma szansę wypełnić te lukę, na nowo wzbudzić zainteresowanie tym tworzywem. Wymagającym, ale i otwierającym pole do formalnych i technologicznych eksperymentów, pole dla nieokiełznanej twórczej wyobraźni.
Różnorodność nadesłanych prac niewątpliwie to potwierdza. Co zatem zobaczymy? Nie gaśnie nasza fascynacja naturą jako zarówno źródłem inspiracji, a także sferą, z którą pozostajemy tak w dialogu, jak i w konflikcie. Mamy prace kontemplujące zjawiska przyrody i prace dostrzegające jej moc. Niemniej pasjonującym tematem jest zagadnienie pamięci, trwałości, a także procesu rozpadu stającego się paradoksalnie nowym początkiem. W kontekście miejsca ekspozycji niewątpliwie na uwagę zasługują dzieła pozostające w dialogu z postindustrialną przeszłością. Są twórcy, którzy w swych realizacjach dążą do ukazania harmonii kształtów, faktur, barw. Ale i tacy, którzy obserwują i starają się ujarzmić chaos, nadać nowy wyraz entropii. Nie brakuje wreszcie także i takich, którzy skupiają się na dialogu
z tworzywem, traktując go jako równoprawny plastyczny byt o własnej specyfice zachęcający do budowania indywidualnych relacji. Warto zauważyć, że technologiczne poszukiwania nie ograniczają się już, jak niegdyś do kwestii wypału czy uszlachetniania masy. W epoce cyfrowej wkracza w sposób naturalny w proces kreacji artystycznej najnowsza technologia – algorytmy i druk 3D stają się chętnie eksplorowanym narzędziem w ceramicznym warsztacie. Odrębną reprezentację stanowią projekty użytkowe, choć przyznajmy, jest ich zaskakująco niewiele… Czyżby twórcom towarzyszyła świadomość braku przestrzeni do ich seryjnej realizacji?
„Porcelana Teraz” jest zwiastunem nowego, a to co cieszy, to liczny udział w tym projekcie twórców młodego pokolenia. To oni przecież wyznaczać będą współczesne ścieżki, nowe porcelanowe tropy.

Barbara Banaś, Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Wystawa Porcelana TERAZ! Wałbrzych ’ 2025 jest organizowana przez Wałbrzyską Galerię Sztuki BWA, Muzeum Porcelany w Wałbrzychu oraz Akademię Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu.

Wystawa dostępna w trzech lokalizacjach:
1. Galeria Centrum Ceramiki Unikatowej – Wystawa główna
2. Galeria przy ul. Słowackiego 26 – Wystawa małych form
3. Muzeum Porcelany w Wałbrzychu – Sztuka młodych

Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących
z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Źródło i fot. BWA