Historyczny gabinet osobliwości hrabiego Konrada Ernesta Maksymiliana von Hochberga po ponad dwóchsetletniej obecności w Zamku Książ został unicestwiony pod koniec II wojny światowej. Zamek Książ w Wałbrzychu po 80 latach podjął się monumentalnego dzieła odtworzenia tajemniczej Kunstkamery. Niezwykle cenne dzieła sztuki, starożytne naturalia, pamiątki po właścicielach Książa i wiele innych tajemniczych obiektów będzie można od 1 lipca podziwiać w ramach wystawy stałej „Gabinet Osobliwości”.

Dzięki współpracy z dwudziestoma dwoma partnerami (muzeami, uczelniami wyższymi, fundacjami i prywatnymi kolekcjonerami) od 1 lipca, na pierwszym piętrze Zamku Książ będzie można podziwiać nową wystawę stałą pt. „Gabinet osobliwości”. W zamyśle nawiązuje ona do osiemnastowiecznego gabinetu sztuki hrabiego Konrada Ernesta Maksymiliana von Hochberga (1682-1742), który należał do najwybitniejszych panów na Książu i nadał mu zachwycający „kostium barokowy”.
-To dla nas ogromna radość, że tak wiele instytucji i osób prywatnych, w tym tak prestiżowych jak nasi wieloletni partnerzy czyli Muzea Narodowe z Wrocławia i Poznania zdecydowało się na udział w naszym projekcie. Na potrzeby ekspozycji swojej kolekcji hrabia zlecił wykonanie dekoracyjnych witryn lakierowanych na czerwono, pokrytych złotem i malowidłami z motywami orientalnymi. Komplet ten zaginął pod koniec II wojny światowej, ale dziś jest już na powrót w Książu i specjalnie dla gości odwiedzających Zamek, wypełniliśmy go nową treścią. Obecna wystawa powstała dzięki współpracy z wieloma muzeami oraz kolekcjonerami i jest formą dialogu z dawnym gabinetem osobliwości hrabiego Maksymiliana – wyjaśnia prezeska Zamku Książ, Dorota Karolewska.
Wśród zaprezentowanych przedmiotów zobaczymy m.in. czaszkę niedźwiedzia jaskiniowego, osiemnastowieczne modele anatomiczne z kości słoniowej, bezcenne karkonoskie szkło czy stemapunkowe modele skorupiaków przekazane przez książęcą rodzinę Sapiehów, a także obrazy, książki i mapy.
-Tego typu gabinety były poprzednikami dzisiejszych muzeów, stąd nazywane były niekiedy komnatami rozumu, ponieważ pozwalały na usystematyzowanie ówczesnej wiedzy o świecie. Cieszyły się ogromną popularnością w XVII i XVIII wieku. Oświeceni władcy i arystokraci gromadzili w nich kolekcje prezentujące różnorodne obiekty obrazujące bogactwo świata przyrody oraz osiągnięcia rzemiosła artystycznego i sztuki – dodaje kuratorka wystawy, Katarzyna Sielicka
Najważniejszymi, bo oryginalnymi i pochodzącymi z Książa, eksponatami prezentowanymi na wystawie „Gabinet Osobliwości” jest osiem niezwykle cennych, barokowych witryn, w których prezentowana jest kolekcja 110 przekazanych na ekspozycję przedmiotów.
Po II wojnie światowej, kiedy nie było jeszcze decyzji o remoncie Książa, osiem z dziewięciu gablot trafiło do Muzeum Narodowego w Poznaniu (oddział w Rogalinie), a jedna do muzeum Narodowego w Warszawie, jako przekaz ze składnicy muzealnej w Kłodzku. Wysyłano tam meble z rożnych pałaców i dworów na Dolnym Śląsku.
Spełnione marzenie każdego muzealnika. Tak opisywano ich powrót do Zamku Książ. Istnieje doktryna muzealna, która mówi, że w miarę możliwości należy przywracać historyczne obiekty do miejsc ich oryginalnego pochodzenia, które opuściły w wyniku zawieruch wojenny. W Książu staliśmy się uczestnikami i świadkami tego wyjątkowego wydarzenia.
Pierwszy historyczny opis gabinetu sztuki Konrada Ernesta Maksymiliana, hrabiego von Hochberga zamieszczony został w dziele Gottfrieda Scharfa „Gelherten Neugikeiten Schlesiens” z 1735 roku.
„W gabinecie stało 9 przeszklonych, lakowanych czerwono i złociście szaf, w których znajdowały się zbiory monet, kamieni, kryształów i minerałów, w tym kamień Poppei (żony Nerona) oraz duży hiszpański topaz. Prócz nich sporo było różnych muszli oraz jak to określił autor „Artificialibus & Naturalibus”, ponadto mechanizmy („Antila pneumatica”) Renwolditscha.”

Gabinet Osobliwości – wystawa stała
Organizator: Zamek Książ w Wałbrzychu
Dorota Karolewska – prezes zarządu Zamku Książ
Kurator: Katarzyna Sielicka
Współpraca: Mateusz Mykytyszyn
Partnerzy Wystawy:
Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Muzeum Narodowe w Poznaniu
Muzeum Porcelany w Wałbrzychu
Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze
Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze
Muzeum Politechniki Wrocławskiej
Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku
Stara Kopalnia Centrum Nauki i Sztuki w Wałbrzychu
Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wałbrzychu
Fundacja Księżnej Daisy von Pless
Fundacja Sapieżyńska
Kolekcjonerzy prywatni:
Jacek Gąsiorowski
Tomasz Jakubowski
Katarzyna Matuszczyk
Mateusz Mykytyszyn
Kamil Pluta
Łukasz Sapieha
Ede Sapieżyna
Katarzyna Sielicka
Hanna Szudzińska
Tomasz Żur